Pomnik zdrajcy z kotwicą Polski Walczącej

Chociaż od lat trwają starania o usunięcie monumentu tego zdrajcy, decyzją radnych Platformy Obywatelskiej i prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz nadal stoi on na swoim miejscu, mimo że za jego likwidacją opowiedziała się w 2012 roku Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

Dyskusja na temat dalszych losów komunistycznych pomników odżyła ostatnio dzięki głośnemu uzasadnieniu orzeczenia Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ, w którym umarzająca postępowanie przeciwko dwóm harcerzom oskarżonym o zdewastowanie 17 września 2011 roku pomników Wdzięczności Armii Radzieckiej i Braterstwa Broni (tzw. „Czterech Śpiących”) sędzia Ewa Grabowska napisała, iż oba te obiekty nie spełniają definicji pomnika, należy je więc traktować w kategorii „pomników wymuszonych” i „symboli komunizmu, zakłamanej historii z dziejów Polski oraz namacalnych symboli sowieckiej okupacji”. Jej zdaniem powinny one zostać rozebrane.

Zażalenie na to orzeczenie złożyła już prokuratura, o czym pisałem tutaj szerzej. Jeśli sąd wyższej instancji przychyli się do opinii Grabowskiej, to chociaż w polskim prawie nie obowiązuje zasada precedensu, będzie można jednak inaczej spojrzeć na sowieckie monumenty, które nie są wcale pomnikami, a jedynie obiektami. Jest ich zaś jeszcze sporo w polskiej przestrzeni publicznej.

Warto przypomnieć, że gen. Zygmunt Berling, legionista, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej (odznaczony za udział w niej Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari), odszedł w połowie 1939 roku z Wojska Polskiego w związku z wyrokiem oficerskiego sądu honorowego, który uznał jego postępowanie (wyłudzenie majątku żony, z którą się rozwiódł) za zachowanie niegodne oficera.

Zwerbowany przez NKWD prowadził agitację na rzecz włączenia Polski jako republiki do Związku Sowieckiego. Przywrócony do służby w tworzonej przez gen. Władysława Andersa polskiej armii w ZSRS zdezerterował z niej, za co zaocznie skazano go na śmierć (Naczelny Wódz gen. Kazimierz Sosnkowski nie zatwierdził jednak tego wyroku). Jako dowódca I Armii podległego Sowietom Wojska Polskiego wydał rozkaz niewielkiego desantu na lewy brzeg Wisły podczas Powstania Warszawskiego. W latach 40. prowadził działania wymierzone w podziemie niepodległościowe, odpowiadał też za czystki w LWP, z którego odszedł po śmierci Józefa Stalina. Pełnił później wiele funkcji państwowych, był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, zasiadał we władzach Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Zmarł w 1980 roku.

Jerzy Bukowski
Dziennik Polonijny
Polish Pages Daily News