Pas majora „Łupaszki” w Muzeum AK

- Pamiątkę po majorze przechował profesor Władysław Zalewski, pochodzący z Lwowa znany konserwator zabytków, wykładowca Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Pas „Łupaszki” otrzymał od Stanisława Dunaja, żołnierza Armii Krajowej, który jeszcze po wojnie walczył u boku Szendzielarza. Pan Stanisław nie ujawnił się po likwidacji oddziału i przedostał z bronią w okolice Mszany Dolnej, gdzie ułożył sobie życie na nowo. W latach 70. ubiegłego wieku profesor Zalewski przebywał na urlopie w Mszanie i mieszkał w domu pana Stanisława - poinformował dziennikarzy Piotr Koziarz z Muzeum AK (wszystkie cytaty za portalem internetowym „Gościa Niedzielnego”).

A prof. Zalewski dodał:

- Po kilkakrotnym pobycie u niego w lecie zawarłem z nim na tyle bliską znajomość, że szczegółowo opowiedział mi o swojej partyzanckiej przeszłości. Wtedy okazało się, że wciąż ukrywa swoją broń i pas należący do dowódcy.

Urodzony w 1910 roku Zygmunt Szendzielarz-„Łupaszka” był oficerem służby stałej w 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich, wchodzącego w skład Wileńskiej Brygady Kawalerii; na czele jego 2. szwadronu walczył w kampanii wrześniowej. Potem był żołnierzem Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej w Wilnie. W 1943 roku mianowano go dowódcą 5. Wileńskiej Brygady AK. Po jej rozformowaniu w 1945 roku przedarł się z częścią żołnierzy w lasy augustowskie. Walczył z komunistami aż do połowy 1948 roku, kiedy został aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa w Osielcu pod Jordanowem. Po ciężkim śledztwie skazano go dwa lata później na 18-krotną karę śmierci, który to wyrok - wykonany 8 lutego 1951 roku - w III Rzeczypospolitej został uznany za zbrodnię sądową. W 2013 r. na terenie tzw. Łączki cmentarza wojskowego na warszawskich Powązkach odnaleziono jego szczątki.

Pas majora „Łupaszki” nie będzie jedyną osobistą pamiątką po wybitnych żołnierzach, która znalazła się w Muzeum AK.

- W naszych zbiorach znajdują się m.in. kartki z dziennika bojowego majora Henryka Dobrzańskiego-„Hubala”, mundur garnizonowy dowódcy AK i Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych generała Tadeusza Komorowskiego-„Bora” oraz pamiątki po ojcu generale Adamie Studzińskim, dominikaninie, kapelanie spod Monte Cassino - dodał Koziarz.

Jerzy Bukowski
Dziennik Polonijny
Polish Pages Daily News